AUKUS. Atomowa Umowa

Minister spraw zagranicznych Francji mówi o "nożu wbitym w plecy". Francja przereagowała czy świat przeoczył?

Credit: http://www.crikey.com.au

Czym jest AUKUS

AUKUS którego nazwa pochodzi od skrótowych nazw państw, które go tworzą (Australia, Wielka Brytania i USA), to nieformalny pakt między tymi państwami. Dotyczy on transferu technologii obronnej między tymi państwami, który to transfer skierowany jest głównie na pomoc dla Australii. Transfer obejmuje duże spektrum różnorakich technologii obronnych, poczynając od sztucznej inteligencji przez technologię kwantową, kończąc na najważniejszej, czyli na energii atomowej. W oświadczeniu wydanym przez państwa wchodzące w skład AUKUS zarówno USA, jak i Wielka Brytania zobowiązała się za zdecydowanie niższą cenę, dostarczyć Australii około 15 łodzi podwodnych o napędzie atomowym. Jeśli sam program okazałby się sukcesem oznaczałoby by to, że Australia stanie się 7 państwem na świecie aktywnie używającym łodzi podwodnych o napędzie atomowym. Według wstępnych założeń łodzie mają zostać wybudowane w dopiero mającej powstać stoczni w Australijskim mieście Adelaide, w której portem będą wykonywane naprawy i rozwój łodzi. Oprócz tego, jak wyżej wspomniałem w skład AUKUS wchodzą też inne umowy takie jak zakup przez Canberrę pocisków manewrujących do swoich statków niszczycieli - BGM-109 Tomahawk. Inny zaś przykładem jest tu też zakup, taktycznych powietrznych pocisków manewrujących AGM-158 JASSM. Jak więc klarownie widać AUKUS jest paktem obejmującym wiele sfer z zakresu obronności.

Paryż Przereagował?

Jednak wśród tych z perspektywy Europejskiej pozytywnych informacji, kryje się olbrzymi problem dla jednego z członków UE, mianowicie dla Francji. Jedno z większych francuskich przedsiębiorstw obronnych, Naval Group, miało z Canberrą umowę od 2016 roku dotyczącą zbudowania dla Australii 12 łodzi podwodnych o napędzie konwencjonalnym. Jak, jednak się okazało umowa z Canberry z USA oraz z Wielką Brytanią wymusiła anulowanie zakupu francuskich okrętów. Oznaczało to dla francuskiego giganta utratę umowy wartej 66 miliardów dolarów amerykańskich, zaś Australia anulowanie umowy tłumaczyła ogromnymi opóźnieniami w realizacji zamówienia. To w połączeniu z próbami Paryża mającymi na celu wzmocnienie jego wpływów w rejonie Indo-Pacyfiku, stworzyło można by powiedzieć mieszankę wybuchową.

To w połączeniu z próbami Paryża mającymi na celu wzmocnienie jego wpływów w rejonie Indo-Pacyfiku, stworzyło mieszankę wybuchową.

Jean-Yves Le Drian Minister Spraw Zagranicznych Republiki Francuskiej, jak wcześniej wspomniałem mówił o wbicie noża w plecy Francji przez jej sojuszników, a szczególności przez USA. Co jednak najbardziej przerażające Paryż na czelę z Macronem, nie odpowiada na propozycje negocjacji USA oraz Wielkiej Brytanii. Jak podaje kancelaria Prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz prezydent Republiki Francuskiej z premedytacją nie odbierał przez długi czas telefonów od Bidena.

W tym przypadku to USA oraz inne kraje wchodzące w skład AUKUS popełniły według mnie karygodny błąd który teraz kosztuje ich bardzo drogo. Mianowicie nie poinformowali oni swojego ważnego europejskiego sojusznika jakim jest Paryż o swoich zamiarach, z należytym wyprzedzeniem. W rzeczywistości Macron wraz z resztą rządu francuskiego dowiedzieli się o umowie dopiero na kilka godzin przed ogłoszeniem umowy publicznie. Niezaangażowanie tego kraju w rozmowy dotyczące paktu negatywnie wpłynęły na relacje Francja-USA i miejmy nadzieję że Bien nie powtórzy już tak oczywistego błędu.

Nie można jednak zapominać że w obliczu zbliżających się wyborów na prezydenta Francji w roku 2022, Macron zareagował zdecydowanie bardziej drastycznie niż mógłby się zachować gdyby jego polityczna przyszłość była w 100% bezpieczna. Należy więc brać poprawkę na zachowania Paryża pamiętając że jest to w dużej części polityczna farsa mająca zdobyć dla Macrona elektorów w najbliższych wyborach.

Chiny

Jedynym powodem dla którego w umowie AUKUS niewspomniano o jej klarownym antychińskim wydźwięku, jest poprawność dyplomatów tworzących owy dokument. Każde państwo Indo-Pacyfiku, wliczając w to Chiny, doskonale rozumie że sojusz ma za zadanie skuteczne obniżanie wpływów Chińskiej Republiki Ludowej w tym regionie, poprzez współpracę międzysojuszniczą. Australia po pozyskaniu nowych, atomowych okrętów podwodnych znacznie zwiększy swoje zdolności w kwestiach takich jak patrolowania wód Pacyfiku, czy nawet obrony swoich sojuszników. W obliczu niedawnych rekordowych naruszeń przestrzeni powietrznej Tajwanu przez ChRL, mówił się nawet o zaangażowaniu Canberry w wojnę obronną tego strategicznego sojusznika USA.

AUKUS prezentuje także świetnie stale rosnącą tendencję w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych, mianowicie jest to zwrot tego mocarstwa w stronę Pacyfiku, aby balansować przeciwko swojemu największemu rywalowi - Chinom. Zachowanie to widoczne jest już od kilku lat a swoje dotychczasowe apogeum osiągnęło gdy Amerykanie podjęli decyzję aby wycofać się Z Afganistanu celem zredefiniowania swoich priorytetów.

Jest to też jeden z powodów dla którego AUKUS możemy nazywać traktatem historycznym. Po pierwsze dlatego że w pewnym sensie pieczętuje ono pewne zachowania USA ale także jest rozpoczęcie,m nowej fazy w relacjach (i sojuszach) między państwami Anglosaskimi. Jak świetnie ujął to w swoim artykule dziennikarz "Polityki" pan Marek Świerczyński :

"Wspólnota języka, elementów systemu politycznego, tradycji i wielokulturowości łączy Anglosasów nawet silniej niż formalne traktaty. AUKUS te więzy potwierdza i umacnia."

Inne niebezpieczeństwa

Ale jak w przypadku każdego traktatu zawieranego przez światowej klasy mocarstwa, istnieją także inne niebezpieczeństwa i kłopoty pozostające do rozwiązania poza olbrzymią sprzeczką z Paryżem. Bowiem kłopotliwy dla USA okazuje się być także Iran. Jak powszechnie wiadomo państwo to pomimo ogromnych nacisków i sankcji ze strony społeczności międzynarodowej oraz państw takich jak USA, nadal kontynuuje swój program budowy broni atomowej. Prezydent Donald Trump jeszcze za swoich rządów zerwał z Iranem umowę dotyczącą zatrzymania programu nuklearnego tego państwa.

Obecnie więc Iran może bez problemowo rozwijać swój program nuklearny, nawet pomimo dotkliwych sankcji ze strony USA oraz jego sojuszników. Pomimo wielu zalet atomowych łodzi podwodnych wliczając w to między innymi dużo większą prędkość rozwijaną przez łodzie, czy dłuższy czas operacyjny. Trzeba się też jednak liczyć z pewnym niebezpieczeństwem. Mianowicie Uran wykorzystywany do napędzania atomowych łodzi podwodnych, swoją budową jest bardzo zbliżony do Uranu będącego budulcem rdzenia Bomby Atomowej. Istnieje obawa że Iran pod pretekstem budowy łodzi podwodnych, pchnie swój nuklearny projekt do przodu, czego oczywiście wszyscy chcielibyśmy uniknąć.

Co poszło nie tak?

Podczas negocjacji dotyczących umowy AUKUS administracja Bidena popełniła wręcz karygodny błąd. Błąd który już teraz kosztował ją bardzo drogo. Absolutną podstawą do zawierania tego typu umów powinna być skuteczna komunikacja z sojusznikami. Amerykanie z pewnością przypuszczali że reakcja Paryża będzie zdecydowanie negatywna. Musieli też oni jednak przypuszczać że podjęcie rozmów z Paryżem jeszcze przed publicznym ogłoszeniem umowy, znacznie załagodzi reakcje Francuzów. Skutki takich nieoficjalnych rozmów amerykańsko-francuskich wydają się nieprzecenione. Możliwy jest nawet scenariusz że w wyniku owych rozmów doszło by do porozumienia Naval Group z amerykanami. Dlaczego więc nie podjęto próby dialogu ze strony amerykańskiej? Tego być może nigdy się nie dowiemy.

Polska zaś sam traktat AUKUS oraz inne zachowania jej najważniejszego sojusznika, powinna uważnie obserwować. Sama umowa jedynie uwydatnia widoczną od kilku lat niepokojącą dla Polski tendencję w amerykańskiej polityce zagranicznej. Jest to zaś oczywiście zwrot uwagi amerykanów z teatru Europejski na teatr Indo-Pacyfiku. Traktaty takie jak AUKUS powinny alarmować zarówno polski rząd jak i samych zwykłych polaków.

Dla polskiej obronności Amerykanie zwracający się coraz bardziej na inne teatry działań, powinni być filarem ważnym. Ważnym lecz zdecydowanie nie jedynym.

Autor - Kajetan Kotfis

Główny Redaktor/analityk portalu POLandGEO