Szczyt Partnerstwa Wschodniego

15 grudnia w Brukseli odbył się 6 Szczyt Partnerstwa Wschodniego. Owocem prac jest wspólna deklaracja państw wchodzących w skład tego programu, oraz między innymi potępienie działań Rosji wobec Ukrainy.

Czym jest Partnerstwo Wschodnie?

Partnerstwo Wschodnie (PW) jest programem Unii Europejskiej powołanym w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa. Format powstał z inicjatywy Polski przy poparciu Szwecji. Ostatecznie został powołany do życia w 2009 roku. Głównym celem Partnerstwa Wschodniego jest pogłębiania zarówno więzi politycznych, jak i tych gospodarczych między UE a państwami formatu - Armenii, Azerbejdżanu, Ukrainy, Białorusi, Mołdawii oraz Gruzji. Działania w ramach programu obejmują takie działania jak między innymi wymiana studentów, czy europejskie inwestycje. Co warto zaznaczyć dla 4 z 6 państw wchodzących w skład Partnerstwa Wschodniego UE jest największym partnerem handlowym. Problemem pojawiającym się w działaniu programu są zróżnicowane ambicje państw dotyczących integracji z Unią Europejską. Z tego powodu trzy najbardziej ambitne państwa (Ukraina, Gruzja oraz Mołdawia) mające podpisane umowę stowarzyszeniową z UE utworzyły tzw. Stowarzyszenie Trio. Jest to grupa mająca na celu przede wszystkim przyspieszenie integracji europejskiej oraz tchnięcie nowego życia w Partnerstwo Wschodnie.

Szczyt

Przewodniczącym szóstego szczytu Partnerstwa Wschodniego okazał się przewodniczący Rady Europejskiej, Charles Michel wraz z przewodniczącą komisji europejskiej Ursulą von den Leyen. Na tegorocznym szczycie swoich przedstawicieli posiadały prawie wszystkie państwa wchodzące w program, czyli Azerbejdżan, Armenia, Ukraina, Gruzja oraz Mołdawia. Na 6 spotkaniu owego formatu zabrakło jednak przedstawicieli Białorusi, które to państwo zawiesiło swoją działalność w programie kilka miesięcy temu. Aby wrazić swoje ubolewanie nad tym faktem w czasie obrad czekało jedno puste miejsce symbolizujące fakt ciągłego oczekiwania na powrót Białorusinów do formatu. Co jednak ważne podczas obrad stale podkreślano, że wśród budżetu Partnerstwa znajdzie się także miejsce na rozwijanie niezależnych białoruskich mediów, czy społeczeństwa obywatelskiego w tym kraju. Aby posumować obrady wszyscy członkowie wydali wspólne oświadczenie, w którym zobowiązały się do dalszego rozwijania formatu oraz stałego wspierania wszystkich państw członkowskich w sprawę integracji europejskiej. Wyrażono zadowolenie odnośnie do sukcesów na różnych płaszczyznach takich jak wejście w życie kompleksowej umowy o wolnym handlu czy podpisanie umów z Armenią i Azerbejdżanem. UE oraz inni członkowie formatu wyrazili także swoją aprobatę odnośnie do inicjatywy Stowarzyszenia Trio. Cytując oficjalną stronę Unii Europejskiej:

„Przywódcy podkreślili, że ich partnerstwo nadal zdecydowanie opiera się na wspólnych wartościach podstawowych, wzajemnych interesach oraz poczuciu współwłasności, odpowiedzialności, inkluzywności, zróżnicowania i wzajemnej rozliczalności.

Jego celem jest wspieranie stabilności, dobrobytu i wzajemnej współpracy, a także zwiększenie zaangażowania na rzecz niezbędnych reform oraz sprostanie globalnym i regionalnym wyzwaniom.”.

Odnośnie do kryzysów

Na szczycie nie zabrakło także zapewnień odnośnie do obecnych kryzysów, szczególnie w temacie Ukrainy oraz Rosji. Przejawiono duże zaniepokojenie koncentracją wojsk Federacji Rosyjskiej na granicy z Republiką Ukrainy (obecnie Rosjanie zgromadzili tam około 100 tys. żołnierzy). Podkreślono wielokrotnie, że UE oraz inne kraje partnerstwa ostro zareagują w razie ataku Rosji. We wspólnej deklaracji państw Partnerstwa mającej wieńczyć obrady znalazł się zapis głoszący:

„Unia Europejska nadal zdecydowanie popiera integralność terytorialną w obrębie granic uznanych na szczeblu międzynarodowym, niezależność i suwerenność wszystkich wschodnich partnerów.”.

Jest to klarowny sygnał mający w intencji autorów dać do zrozumienia władzom Federacji Rosyjskiej, że żadne państwo nie będzie tolerowało agresywnych zachowań ze strony Rosji, czy też Białorusi, czy wspierania samozwańczych Republik na terenie Ukrainy. Wspomniano także o instrumentalnym oraz nieludzkim wykorzystywaniu imigrantów przez reżim Aleksandra Łukaszenki, deklarując przy tym, że wszystkie państwa członkowskie potępiają tego typu zachowania. Wspomniano także o tematyce nieustającej pandemii COVID-19, deklarując przy tym, że państwa należące do PW oraz UE zobowiązują się do wzajemnej pomocy w ramach zwalczania pandemii. W ogólnym rozrachunku dla wielu członków PW szczyt okazał się pewnym rozczarowaniem, szczególnie zaś dla Ukrainy, która liczyła na więcej, niż tylko i wyłącznie poparcie dla ich działań i potępienie Rosji. Sam Wołodymyr Zełenski, otwarcie mówi o zbyt zachowawczej polityce Francji oraz Niemiec względem Federacji Rosyjskiej. Warto także wspomnieć iż przy okazji szczytu prezydent Ukrainy odbył spotkania zarówno z nowym kanclerzem Niemiec - Olafem Scholzem, jak i z prezydentem Francji, Emmanuelem Macronem.

Autor - Kajetan Kotfis

Główny Redaktor/analityk portalu PolAndGeo